Ⓟ NGUYEN KHANG (1911-1989)

Ⓟ NGUYEN KHANG (1911-1989)

"Les pêcheurs au clair de lune"

Diptyque, panneaux en bois laqué et doré sur fond noir
Signé en bas à droite et porte une signature sous forme de cachet en haut à droite
60 x 90 cm (par panneau)
60 x 180 cm (total)

Provenance : Acquis par l'actuel propriétaire au cours de son séjour au Vietnam entre septembre 1983 et août 1987, alors qu’il exerçait les fonctions de conseiller culturel et scientifique auprès de l’ambassade de France. Les deux œuvres ont été achetées à Hô Chi Minh-Ville, dans une galerie officielle dont le nom n’a pas été conservé. Le propriétaire eu l’occasion de rencontrer plusieurs figures majeures de la scène artistique vietnamienne, telles que Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng, Trần Đông Lương ou Nguyễn Văn Tỵ.

Nguyễn Khang est né en 1911 dans le village de Yên Thái, près de Hanoï. Il fit sa formation à l’École des Beaux-Arts de Hanoï, dont il sortit diplômé en 1935, aux côtés des éminents artistes Phạm Hậu, Trần Văn Cẩn ou encore Nguyễn Gia Trí. Artiste pionnier dans son domaine, il fut particulièrement reconnu dans l’art de la laque.

En travaillant ce médium traditionnel vietnamien de façon ingénieuse, notamment en ciselant le support et en incorporant des pigments d’or et d’argent appliqués directement sur le panneau, les créations de Nguyễn Khang se distinguent par leur grande finesse et par leur modernisme.

Le sujet ici représenté, une scène de pêche au clair de lune, fut repris à plusieurs reprises par l’artiste dès les années 1940. Décliné aussi bien en panneau simple (dont un présenté au Musée des Beaux-Arts du Vietnam à Hanoï, cf. illustration), en diptyque, comme notre présent panneau, ou encore en triptyque (voir vente Bonhams du 31 mars 2025, lot n°7).

Dans notre variation, la partie gauche du panneau présente deux pêcheurs ramant, tandis que celui à l’avant de l’embarcation ramène le filet ; le panneau de droite, en continuité, illustre deux pêcheurs dans une embarcation et deux autres immergés dans l’eau, probablement à la recherche de coquillages. Sont présents sur le panneau de droite les deux sceaux de l’artiste. Cette réalisation est datable de 1980, période pendant laquelle l’artiste ajouta cette seconde embarcation en fond à la composition originale.

Par ses créations, rares sur le marché, Nguyễn Khang contribua à faire de la technique de la laque l’une des plus sophistiquées de la sphère artistique vietnamienne du XXe siècle, la popularisant sur la scène internationale.


NGUYỄN KHANG (1911-1989)
"Những người đánh cá dưới ánh trăng"
Tác phẩm dạng diptyque, sơn mài và thếp vàng trên nền gỗ sơn đen
Ký tên phía dưới bên phải và có con dấu ký hiệu ở góc trên bên phải
60 x 90 cm (mỗi tấm)
60 x 180 cm (tổng thể)

Xuất xứ: Được chủ sở hữu hiện tại mua lại trong thời gian công tác tại Việt Nam từ tháng 9 năm 1983 đến tháng 8 năm 1987, khi ông giữ chức vụ tùy viên văn hóa và khoa học tại Đại sứ quán Pháp. Hai tác phẩm đã được mua tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong một phòng trưng bày chính thức mà tên gọi không còn được lưu giữ. Chủ sở hữu đã có dịp gặp gỡ nhiều nhân vật tiêu biểu của giới mỹ thuật Việt Nam như Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên, Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng, Trần Đông Lương và Nguyễn Văn Tỵ.

Nguyễn Khang sinh năm 1911 tại làng Yên Thái, gần Hà Nội. Ông theo học tại Trường Mỹ thuật Hà Nội và tốt nghiệp năm 1935, cùng lớp với các nghệ sĩ tên tuổi như Phạm Hậu, Trần Văn Cẩn và Nguyễn Gia Trí. Là một nghệ sĩ tiên phong trong lĩnh vực của mình, ông đặc biệt được công nhận trong nghệ thuật sơn mài.

Bằng việc xử lý chất liệu truyền thống của Việt Nam một cách tinh tế và sáng tạo — đặc biệt là kỹ thuật khắc bề mặt và đưa vàng, bạc vào trực tiếp trên nền gỗ — các sáng tác của Nguyễn Khang nổi bật bởi sự tinh xảo và tính hiện đại.

Chủ đề trong tác phẩm này — cảnh đánh cá dưới ánh trăng — là một đề tài mà nghệ sĩ đã khai thác nhiều lần từ những năm 1940. Đề tài này từng được thể hiện dưới dạng tranh đơn (trong đó có một tác phẩm đang trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam ở Hà Nội, xem minh họa), diptyque như tác phẩm hiện tại, hoặc triptyque (xem phiên đấu giá Bonhams ngày 31 tháng 3 năm 2025, lô số 7).

Trong biến thể này, phần bên trái mô tả hai ngư dân đang chèo thuyền, trong đó một người ở đầu thuyền đang kéo lưới; phần bên phải tiếp nối với hình ảnh hai người trên thuyền và hai người khác đang ngâm mình dưới nước, có thể đang tìm kiếm sò, ốc. Trên tấm phải có hai con dấu của nghệ sĩ. Tác phẩm này được xác định có niên đại khoảng năm 1980, thời kỳ mà Nguyễn Khang đã thêm chiếc thuyền thứ hai ở hậu cảnh vào bố cục gốc.

Qua các sáng tác của mình — hiếm gặp trên thị trường — Nguyễn Khang đã góp phần nâng nghệ thuật sơn mài trở thành một trong những kỹ thuật tinh tế nhất trong nền mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, đồng thời đưa nghệ thuật này ra tầm quốc tế.