Ⓗ JEAN VOLANG (1921-2005)

Ⓗ JEAN VOLANG (1921-2005)

"Nature morte au vase orange"

Huile sur panneau
Signée en bas à gauche
73 x 60,5 cm

Jean Volang, de son vrai nom Võ Văn Lăng, est l’un des rares artistes vietnamiens à avoir su fusionner avec subtilité les sensibilités orientales et occidentales dans une œuvre picturale à la fois dense, vibrante et lyrique. Formé à l’École des Beaux-Arts de l’Indochine puis à Paris, il participe pleinement au mouvement de l’abstraction lyrique dans les années 1950-1970, tout en préservant une approche très personnelle de la matière et du geste.

Dans cette toile, "Nature morte au vase orange", l’artiste mêle savamment couleurs chaudes et textures épaisses, presque minérales. Les fleurs, rendues avec spontanéité et relief, explosent autour du vase central dans un désordre contrôlé, vibrant d’émotion silencieuse. Le fond vert turquoise, travaillé par couches successives, accentue cette impression de profondeur feutrée.

Volang ne peint pas les objets : il les sent, il les fait surgir par la matière. Le motif devient prétexte à l’exploration tactile et chromatique, où chaque coup de pinceau évoque une palpitation intérieure. La grille sous le vase, motif récurrent dans son œuvre, rappelle à la fois l’ordonnancement occidental et les trật tự (trật tự – ordre) visuels asiatiques.

Une œuvre emblématique de l’abstraction poétique de Jean Volang – entre contrôle et spontanéité, entre structure et vibration.


Võ Văn Lăng (1921–2005)
Tĩnh vật với bình hoa cam
Sơn dầu trên tấm gỗ
73 x 60,5 cm
Ký tên ở góc dưới bên trái

Jean Volang, tên thật là Võ Văn Lăng, là một trong những gương mặt nổi bật của thế hệ họa sĩ Việt Nam du học tại Pháp vào giữa thế kỷ XX. Tốt nghiệp khóa 16 Trường Mỹ thuật Đông Dương, sau đó theo học tiếp tại Paris, ông phát triển sự nghiệp chủ yếu tại Pháp và từng tham gia nhiều triển lãm uy tín tại châu Âu. Volang không bị ràng buộc bởi lối mô tả cổ điển, mà xây dựng một ngôn ngữ hội họa giàu tính vật chất, mạnh mẽ về kết cấu, và mang đặc trưng giao thoa giữa biểu cảm Á Đông và chất liệu phương Tây hiện đại.

Trong tác phẩm Tĩnh vật với bình hoa cam, Võ Lăng đã thể hiện rõ phong cách đặc trưng của mình: lối vẽ bề mặt dày, sần sùi, lớp sơn chồng chất như địa tầng ký ức, kết hợp với bảng màu rực rỡ nhưng được xử lý khéo léo để không chói gắt, mà trầm lắng và hòa quyện. Bình hoa cam đặt trên mặt bàn kẻ ô vuông, những đóa hoa nở bung ra phía trên như phá vỡ không gian phẳng, tạo thành một trường năng lượng thị giác đầy chuyển động.

Điều thú vị trong tranh Võ Lăng là sự hiện diện đồng thời của “tĩnh” và “động”: bố cục trung tâm cố định, nhưng màu sắc, kết cấu và nhịp điệu nét cọ lại đưa mắt người xem đi theo những chuyển động liên tục. Tranh ông không mô tả một cảnh vật cụ thể, mà gợi nên cảm xúc, như những bài thơ trừu tượng viết bằng sơn dầu.

Tác phẩm là ví dụ tiêu biểu cho trường phái trữ tình-trừu tượng (lyrisme abstrait), mà Jean Volang là một trong những người Việt hiếm hoi tiếp cận thành công tại Pháp giữa thế kỷ XX. Với bố cục giàu xúc cảm và xử lý chất liệu điêu luyện, bức tranh này vừa gợi nhớ nghệ thuật phương Tây hiện đại, vừa chất chứa chiều sâu mỹ cảm phương Đông — một sự giao thoa mà chỉ những họa sĩ "hai bờ" như Volang mới tạo dựng được.